بخش کشاورزی مصرف‌کننده ۷۰ درصد منابع آبی کشور است ، نه ۹۰ درصد
تاریخ انتشار: ۱۱ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۰۱۳۷۵
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، پژوهش تازه استادیار گروه مدیریت و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران نشان می‌دهد ، عدم بهره‌برداری بهینه از نزولات جوی، مهم‌ترین علت کم‌آبی در ایران است.
عضو هیأت علمی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، درباره رویکرد این پژوهش گفت: «در موضوعات پیچیده‌ای همچون بحران آب نمی‌توان نگاهی صرفاً استقرایی یا قیاسی داشت، چراکه این بحران با مسائل دیگری از جمله انرژی، غذا، گرمایش زمین، تغییر کاربری اراضی و غیره، گره خورده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مدیر گروه مدیریت و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران افزود: «مرور شاخص فالکن مارک (سرانه آب تجدیدپذیر در هر جامعه) در ایران و پیش‌بینی روند آن حاکی از گسترش و تشدید تنش و بحران آبی در سال‌های آتی است. شاخص فالکن مارک بر اساس پیش‌بینی‌های این مطالعه طی ۵۰ سال آینده به کمتر از ۵۰۰ واحد خواهد رسید. در حالی که مقدار ۱۷۰۰ در این شاخص به مفهوم کمبود آب است. از این رو باید از هم اکنون چاره‌ای اساسی در این خصوص اندیشیده شود.»
دکتر براتی گفت: «هر گونه بحرانی حاصل نوعی عدم تعادل بین دو سوی عرضه و تقاضا است و بحران آب نیز از این قاعده مستثنی نیست. کشاورزی یکی از عوامل اصلی سمت تقاضا است و بی‌گمان بهره‌وری پایین مصرف آب در این بخش وجود دارد، اما به غلط ادعا می‌شود که بخش کشاورزی مصرف‌کننده بیش از ۹۰ درصد منابع آبی کشور است، در حالی که مطالعات دقیق این سهم را در حدود ۷۰ درصد نشان می‌دهد.»
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران افزود: «پژوهش اخیر حاکی از آن است که ریشه اصلی بحران کم‌آبی ایران در عرضه آب است، چرا که بیش از ۷۴ درصد از حجم نزولات جوی در ایران در سال‌های گذشته به صورت تبخیر و تعرق از دسترس خارج می‌شده است. از سویی هر درجه افزایش در میانگین دما، موجب افزایش ۵ تا ۷ درصدی در حجم تبخیر و تعرق خواهد شد و با توجه به افزایش ۱.۵ درجه‌ای میانگین دمای کشور طی ۳۰ سال گذشته و پیش‌بینی افزایش ۲.۵ درجه‌ای طی ۳۰ سال آینده که خود عمدتاً ناشی از انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از سوی صنعت و جامعه شهری است، حجم قابل توجهی از آب در دسترس کشور در سال‌های آینده عملاً غیرقابل دسترس خواهد بود. این میزان به مراتب بالاتر از سهم مصرفی بخش کشاورزی است.»
دکتر براتی در پایان افزود: «این پژوهش گویای این نکته است که در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی درباره آب، باید مسائل عرضه آب و همچنین لزوم مبارزه با پدیده انتشار گاز‌های گلخانه‌های و گرمایش زمین را در نظر داشت. رفع این بحران مستلزم نگاهی دو سویه به هر دو سمت تقاضا (از طریق افزایش بهره‌وری مصرف آّب) و بویژه عرضه (کاهش حجم تبخیر و تعرق از طریق مقابله با پدیده گرمایش زمین) است.»
دستاوردهای این پژوهش که با همکاری پژوهشگرانی از کوئینزلند استرالیا و دانشگاه جیرفت انجام شده است، به صورت مقاله‌ای در شماره اخیر نشریه معتبر Science of the Total Environment با ضریب تأثیر ۹.۸ به چاپ رسیده و از طریق پیوند زیر در دسترس است:
Water crisis in Iran: A system dynamics approach on water, energy, food, land and climate (WEFLC) nexus
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: دانشگاه تهران نزولات جوی مصرف آب دانشگاه تهران بحران آب پیش بینی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۰۱۳۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فارس رتبه نخست کشور در تولید هسته‌های اولیه بذری کشور
ابوالفتح مرادی در نشست خبری با اشاره به برگزاری یازدهمین تور رسانه‌ای در مرکز تحقیقات و منابع طبیعی استان فارس، به دستاوردهای یکساله این سازمان پرداخت و گفت: سازمان تات مغز متفکر وزارت جهاد کشاورزی است و وظیفه پشتیبانی، حمایت علمی و فنی از وزارتخانه، تولید دانش فنی برای افزایش تولید در کشور را برعهده دارد.
او با بیان اینکه مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس به عنوان یکی از بازوان پرتوان و قوی یک واحد استانی سازمان تات نقش تولید دانش و حمایت علمی و فنی از بخش کشاورزی استان را برعهده دارد، افزود: این حمایت و تولید دانش فنی و پشتیبانی علمی با انجام طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی کشاورزی است که مشکلات بخش کشاورزی احصاء و راه‌کار‌هایی را برای حل آن ارائه می‌دهد.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس با یادآوری اینکه در سال گذشته تعداد پروژه‌های تحقیقاتی در دست اجرای این مرکز ۲۵۸ مورد بوده که ۱۱۴ مورد هم خاتمه یافته داشتیم، بیان کرد: اگر به عمر ۶۵ ساله مرکز تحقیقات استان فارس بازگردیم در این مدت بالغ بر ۴۵۰۰ پروژه تحقیقاتی توسط پژوهشگران این مرکز انجام که نتایج آن به بخش کشاورزی و اجرا منتقل شده است.
مرادی به قبل و اوایل بعد از انقلاب اسلامی گریزی زد و گفت: در آن زمان ارقام گندم ۲ تا ۳ تن در هکتار بود، اما با فعالیت ۳۴ مرکز تحقیقات استانی و با اجرای پروژه‌های تحقیقاتی و معرفی ارقام گیاهی مناسب؛ امروز تولید گندم در هر هکتار به بالای ۱۰ تن رسیده است که با تلاش سازمان مجموعه تات بوده است.
او همچنین با تصریح بر اینکه مرکز فارس بزرگترین مرکز استانی سازمان تات در بیش از ۸۰ درصد معرفی ارقام در حوزه گندم نقش و مشارکت فعال داشته است، یادآور شد که به همت این مرکز در یکسال گذشته ۹ جلد کتاب به زبان‌های انگلیسی و فارسی نگارش و به چاپ رسیده است.
مرادی در ادامه اعلام کرد: مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس دارای ۱۱ ایستگاه و چهار پایگاه تحقیقاتی و ۲ هنرستان کشاورزی فعال در شهرستان‌های شیراز و علی آباد را دارد؛ همچنین ۳۳۰ نفر نیرو باِلغ بر ۱۰۰ مدرک دکتری و مدرک فوق لیسانس داریم.
او تعداد مقالات علمی چاپ شده در سال گذشته را ۱۷۲ مقاله اعلام کرد و افزود: تعداد ۸۵ مقاله یا تعداد نیمی از آن در مجلات کیو وای به چاپ رسیده‌اند.
مرادی اصلاح ارقام گیاهی را از دیگر فعالیت‌های مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس دانست و توضیح داد: از منظر طرح‌های تحقیقاتی برای حل مشکلات بخش کشاورزی بعضی از این پروژه‌ها در حوزه به نژادی محصولات کشاورزی است که در واقع همکاران ما در سال گذشته در اصلاح ۱۹ ارقام گیاهی مشارکت داشتند. گفتنی است که اصلاح و معرفی ارقام گیاهی یک فرآیند طولانی ۱۲ تا ۱۵ ساله است تا آن رقم گیاهی به جامعه معرفی شود.
او، ۶ رقم گندم نان را بامداد، سپهر، پریان، دامون، ماهان، بارین و سه رقم جو را متین، نگین و گلچین و ۳ رقم ذرت را علوفه ای، مختار، بهار، کوهین و دور قم چغندرقند یلدا و زیبا و یک رقم گریت فروت به نام مانا را معرفی کرد و با طرح این پرسش که چرا ما باید فرآیند ارقام گیاهی را دائما انجام دهیم، بیان کرد: ارقام گیاهی موجود عمر مفید ۵ تا ۶ ساله دارند که بعد از طغیان بیماری‌ها، خشکی و ... پتانسیل عملکرد را ازدست می‌دهند لذا باید جایگزین شود و نیاز غذایی جامعه را تامین کنیم.
این مقام مسئول با بیان اینکه جمعیت دنیا دائم در حال افزایش است و شهروندان نیاز به تغذیه بیشتری دارد، گفت: در حال حاضر ۲۲۰ میلیون هکتار گندم از اراضی دنیا تحت کشت گندم است که این محصول را تولید می‌کنند و حدود ۱۹۰ تا ۱۸۰ میلیون تن به بازار‌های جهانی عرضه می‌شود و کشور ایران نیز سالانه بین ۱۲ تا ۱۴ میلیون تن گندم نیاز دارد که برای مصرف نان و تولید ماکارونی نیاز است.
مرادی در ادامه با اشاره به فناوری‌های روز دنیا ما هم به مشابه بایستی ارقام مقاوم‌تر و بروزتری را به جامعه معرفی کنیم تا پاسخگوی نیاز غذایی در حال رشد باشیم، گفت: با معرفی یک رقم گندم مبلغ ۱۵ هزار میلیارد تومان ارزش افزوده برای بخش کشاورزی ایجاد می‌کند و در استان فارس با توجه به سطح زیرکشت ۲۸۷ هزار هکتاری گندم آبی در استان حدود ۱۴۳ هزارتن افزایش محصول خواهد داشت که ۲ هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان ارزش افزوده به بخش کشاورزی می‌تواند ایجاد کند. این عدد می‌تواند موجب جلوگیری از ۲۵۰ میلیون دلار ارز سالانه به خارج کشور می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت تولید هسته‌های بذری، بیان کرد: اگر یکسال تولید این هسته‌ها متوقف شود، تولید محصولات و امنیت غذایی جامعه برای پنج سال با مشکل مواجه می‌شود.
او گفت: مرکز تحقیقات کشاورزی فارس در سال گذشته رتبه نخست کشور را در تولید هسته‌های اولیه بذری کشور کسب کرد و رکورد تولید این هسته‌های راهبردی که تامین کننده امنیت غذایی کشور و پایداری تولید است در دولت مردمی شکسته شد؛ با فعالیت ۳۴ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی در سطح کشور ۳۰ درصد تولید هسته‌های بذری را تنها استان فارس تولید می‌کند که در سال ۱۴۰۱ میزان تولید هسته‌های بذری ۱۰۷ تن بود، اما در سال ۱۴۰۲ این میزان تولید ۲۲۶ تن برای ۷۰ رقم گیاهی بود.
مرادی اظهارکرد: این ۲۲۶ تن هسته بذری؛ پتانسیل تولید ۵۵۰ هزار تن بذر گواهی شده را دارد و این میزان ۸ میلیون تن دانه گندم، جو و تریتیکاله را دارد و نیاز ۲۷ شرکت تولید کننده استان به علاوه اینکه به ۱۶ استان دیگر ارسال می‌شود و از نظر اقتصادی نیز این امر می‌تواند سالانه از خروج ۲ میلیارد دلار ارز از کشور جلوگیری کند.
او با بیان اینکه در خرداد سال ۱۴۰۱ ستاد الگوی کشت استان فارس با محوریت مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس با همکاری اتاق بازرگانی و صنایع معادن استان، اداره کل هواشناسی و سازمان‌های دیگر شکل گرفت، گفت: در این ستاد، الگوی کشت سه دشت نمدان، اقلید و داریون تهیه و دشت‌هایی از جمله ارسنجان، قره باغ و فیروزآباد را دست اجرا دارند. این الگوی کشت در این ۳ دشت به طور متوسط موجب ۳۵ درصد صرفه جویی یا ۱۳۴ مترمکعب صرفه جویی در مصرف آب می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در ادامه به برگزاری ۱۹۰ دوره آموزشی برای ۲۸۰۰ نفر از کارکنان ازمان جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابع وابسته اشاره کرد و گفت: آموزش‌های رسمی با هدف تربیت نسل آینده کشاورزی است.
مرادی در پایان به ارتقاء ۱۳ پله‌ای این مرکز در جشنواره شهید رجایی برای اولین بار در عمر ۶۵ ساله خود اشاره کرد و گفت: همچنین رتبه در سال ۱۴۰۲ این مرکز به رتبه ۲۳ رسیده است. همچنین در بین ۳۴ مرکز فارس به عنوان مرکز برتر در حوزه پژوهش و فناوری انتخاب شدیم.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس از حمایت و استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان توسط این مرکز سخن گفت و اعلام کرد: سال گذشته ۶ نفر از محققان این مرکز به عنوان محققان برتر ملی در موسسات مادر انتخاب شدند که برای اولین بار بوده است. همچنین اعضای هیات علمی این مرکز تحقیقات طی ۲ سال گذشته موفق به ثبت ۲ اختراع شدند.
باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است